In Apeldoorn vond op 22 en 23 november het vervolg cao overleg plaats tussen CNV Vakmensen, FNV Schoonmaak en Schoonmakend Nederland. Een belangrijk moment aangezien Schoonmakend Nederland in dit overleg haar loonbod zou openbaren. De werkgeversorganisatie deed naar haar eigen zeggen echter geen loonbod maar kwam met een integraal voorstel. De meningen hierover blijken verdeeld.
Door Henk Cornelisse, redactielid Clean Totaal
Het begin van deze onderhandelingsronde begon ludiek. Tientallen schoonmakers waren afgereisd naar Apeldoorn om via een zogeheten tribunaal (wat een rotwoord na de laatste opmerking van een FvD kamerlid!) de wens van FNV tot het invoeren van een uurloon van € 14,- kracht bij te zetten. Ook het herinvoeren van nacht- en weekendtoeslagen in het hotelschoonmaaksegment was voor Schoonmakend Nederland verassend genoeg een thema. Hoe dan ook, wel mooi om de betrokkenheid van de schoonmakers te bemerken.
Integraal voorstel
Schoonmakend Nederland wilde het dit keer anders benaderen dan bij vorige cao onderhandelingen. Het accent werd, kort gezegd, in eerste instantie gelegd op het kwalitatieve deel van de cao. Wat er vervolgens overblijft is de loonruimte. De belangrijkste thema’s zijn hierbij volgens de werkgeversorganisatie: Vergijzing, ziekteverzuim en arbeidsmarktkrapte in de schoonmaaksector. Cao onderhandelaar Fedde Monsma: “Met als vertrekpunt respect voor normen en waarden willen we komen tot een evenwichtige cao die goed is voor de werknemers en werkgevers. Een cao die een bijdrage levert aan de aantrekkelijkheid van de branche, voor groot en klein.” In het integrale voorstel van Schoonmakend Nederland lag derhalve het accent op de aspecten die betrekking hebben op het behoud en het breder ontwikkelen van het vakmanschap alsmede het aanpassen c.q. het toepassen van een andere berekeningsmethode van de jeugdlonen.
Vakmanschap & digitalisering
De werkgeversorganisatie kan, onder voorwaarden, meegaan in de wens van de bonden om schoonmakers een opleiding te laten volgen tot leidinggevende. Ook ziet zij heil in het ontwikkelen van vaardigheden van de schoonmakers op het gebied van digitalisering, dit mede in verband met allerlei devices, apps, robots e.d. die hun intrede hebben gemaakt binnen de schoonmaak. Schoonmakend Nederland stelt voor dat RAS nader onderzoek doet en vervolgens het een en ander optuigt en financiert. Vervolgens zullen dergelijke opleidingen via de diverse opleidingscentra in de markt gezet worden.
Ziekteverzuim
Zoals eerder door ons geschreven ligt volgens de werkgeversorganisatie de voornaamste pijn bij het kort verzuim binnen de sector. Hierom stelt Schoonmakend Nederland voor de Commissie Ziekteverzuim te vervangen door een commissie die grondig onderzoek doet naar de oorzaken van dit kort ziekteverzuim en vooral naar hoe dit op te lossen valt. Daar waar de bonden pleiten voor 100% doorbetaling bij ziekte houdt de werkgeversorganisatie vooralsnog vast aan 90% gedurende het tweede jaar van arbeidsongeschiktheid.
Jeugdschalen
Schoonmakend Nederland is tegen het volledig afschaffen van de jeugdlonen zoals de bonden wensen. Wel is zij bereid tot een compromis. De werkgeversorganisatie is in beginsel bereid de percentages jeugdlonen in relatie tot het volwassen loon op te hogen:
- 17 jaar van 45% naar 80%
- 18 jaar van 55% naar 85%
- 19 jaar van 65% naar 90%
- 20 jaar van 75% naar 100%
De nieuwe vak-volwassen leeftijd wordt zodoende verlaagd van 21 jaar naar 20 jaar. Deze ophoging is dan inclusief de vakantiedagen en de vakantietoeslag, die worden niet langer separaat uitgekeerd. Daar waar de werkgeversorganisatie tevens bepleit dit per week uit te keren, zegt CNV Vakmensen, na onderzoek gehouden onder HBO studenten, liever vast te houden aan 4–wekelijkse betaling.
Vervroegd uittreden & jaaruren norm
Schoonmakend Nederland is bereid de RVU-regeling [zie: eerder stoppen met werken red.] met één jaar te verlengen, daar waar de bonden vooralsnog voor drie jaar eerder stoppen opteren. Ook staat de werkgeversorganisatie niet gelijk afwijzend tegen het zogeheten generatiepact, oftewel 80% werken, 95% loon en 95% pensioen, voor schoonmakers met een 60+ leeftijd in vooral de zwaardere beroepen. Monsma: “Maar dit laatste liever niet. We concentreren ons liever op hoe het te voorkomen is dat dergelijke regelingen überhaupt nodig zijn.” Schoonmakend Nederland is voorstander van het invoeren van de jaaruren norm overeenkomst waarbij een inzet van x aantal uren per jaar wordt overeengekomen die flexibel ingezet kunnen worden. Het totaal aantal uren wordt omgerekend naar een vast inkomen per vier weken. Meer uren werken bij pieken en minder uren bij dalen. Monsma: “Dit verhoogt de flexibiliteit voor de werkgever, het geeft de medewerker inkomenszekerheid en het beperkt de inzet van uitzendkrachten.”
Naleving cao
Fedde Monsma is openhartig en realistisch voor wat betreft het incidenteel niet naleven van de cao door haar leden en niet-leden: ”Met 125.000 duizend medewerkers en de vele duizenden werkgevers in de branche zijn er zaken misgegaan en zal dit blijven gebeuren. Hieraan valt niet te ontkomen. Waar het echter om gaat is dat dit niet structureel gebeurt.” Schoonmakend Nederland zegt te blijven hameren op goed werkgeverschap en is er voorstander van om de cao te vereenvoudigen, zodat er bepaalde zaken niet op een creatieve manier uitlegbaar zijn. Het idee van de bonden om kaderleden meer als een soort mediator in te zetten om probleempjes gelijk bij de wortel aan te pakken omarmt Schoonmakend Nederland. ”Het best en meest effectief is het om verschillen van inzicht in de lijn op te lossen.”
Loonstijging
De wens van FNV Schoonmaak tot het per 1 januari 2022 invoeren van een uurloon van € 14,- per uur in loongroep 1, trede 4 is volgens Schoonmakend Nederland haalbaar, maar dan wel in stapjes. Als stip op de horizon om tot de hoogte van dit uurloon te komen ziet de werkgeversorganisatie de zomer van 2024. Maar ook deze datum is niet zeker. Monsma: “Invoering van alle genoemde thema’s kosten geld, er zullen keuzes gemaakt moeten worden. Het forceren van een hogere directe stijging van het uurloon betekent bijvoorbeeld afschaffing van het idee om de jeugdlonen te verhogen of anderszins.”
Dit is dan ook de reden dat Schoonmaak Nederland spreekt over een kostenstijging per jaar in plaats van een loonstijging. Hierbij denkt de werkgeversorganisatie aan een totale kostenstijging met 3% in 2022 en een iets lager percentage in 2023 en 2024. Met andere woorden: Hoe meer onderdelen van het kwalitatieve deel doorgevoerd worden, hoe minder er overblijft voor een feitelijke verhoging van het loon: “We hebben geen percentages genoemd voor wat betreft de feitelijke loonstijging, aangezien dit afhangt van de overige afspraken.”
CNV Vakmensen ziet het anders
Volgens CNV Vakmensen is er door de werkgeversorganisatie wel degelijk concreet een loonstijging genoemd, namelijk:
per 1-1-2022 2,0%
per 1-1-2023 1,5%
per 1-7-2023 1,0%
per 1-1-2024 1,0%
per 1-6-2024 1,55%
CNV Bestuurder en cao onderhandelaar Jan Kampherbeek: “Het lijkt een behoorlijk bod maar in koopkracht ga je er nauwelijks op vooruit. Alles wordt duurder, dus om alleen al hetzelfde te kunnen kopen is een behoorlijke loonsverhoging nodig.” De genoemde hoogte van het uurloon is voor de cao onderhandelaar op zichzelf niet relevant:” Mij gaat het vooral om de koopkracht van de schoonmakers! In de voorgestelde loonstijging van de jongeren kan ik mij redelijk vinden.”
Minimale betaling van 1 uur
Ook op andere voorstellen bieden de werkgevers volgens Kampherbeek onvoldoende: “De hotelschoonmakers dienen bij het werken in het weekend dezelfde toeslagen te krijgen als andere schoonmakers. Ook dient er sprake te zijn van de minimale betaling van 1 uur per inzet, ondanks dat er wellicht met een opdrachtgever een mindere tijd is afgesproken. Ik geloof niets van het argument van de werkgevers dat dit betekent dat er dan veel werk verloren gaat.”
Punten van overeenstemming
De CNV onderhandelaar noemt naast de aanpassing van de jeugdloonschalen nog andere zaken waarover naar zijn mening overeenstemming bereikt is met de werkgevers, te weten: Het door schoonmakers gratis gebruik mogen maken van adviseurs op financieel gebied en de door werkgevers betaalde opleidingen op het gebied van (digitale) kennisontwikkeling. Kampherbeek: “Kortom we blijven stapjes vooruit maken, maar op het belangrijkste punt, de loonsverhoging, zijn we er nog lang niet.”
FNV Schoonmaak heeft, ondanks ons herhaald verzoek, nog niet gereageerd met een inhoudelijke reactie. Wel slingerde zij een weinigzeggend filmpje op haar social media. Deze vakbond verwacht na het eerstvolgende overleg met een echte reactie te komen. Dit belooft niet veel goeds.
Vervolg
Op maandag 29 november 2021 vinden de volgende onderhandelingen plaats. Er valt nog een fors gat te dichten, zo lijkt het. Om nog een keer in danstermen te blijven: wordt er op de warme klanken van ‘Je t’áime … moi non plus’ verder geschuifeld door de sociaal partners of wordt het nu tijd voor ‘Let ‘s twist again’ van Chubby Checker? Monsma; “Ik geloof er heilig in dat we per 1 januari een nieuwe cao hebben, externe invloeden door corona echter daar gelaten.’
