De NVZ kwam onlangs met een verrassend bericht. De brancheorganisatie, waar o.a. reinigingsmiddelenproducenten in vertegenwoordigd zijn, waarschuwt voor eventuele leveringsproblemen door het mondiale tekort aan grondstoffen. Clean Totaal deed een beknopt rondje langs de velden om de stemming te peilen.
Dat de NVZ überhaupt een dergelijk bericht publiceert is opmerkelijk te noemen. Over het algemeen houdt de organisatie zich afstandelijk omtrent deze thema’s. Dat zij ervoor kiezen om hierover te communiceren, betekent dat het menens is. En dat is opvallend omdat de vraag wereldwijd niet per se hoger is dan eerst. Feit is wel dat de productieprocessen door corona niet volledig op gang zijn en dat het logistiek een ‘shitshow’ is wereldwijd. Daardoor lopen kosten en levertijden drastisch op. Dat effect zagen we al in 2020 toen verwacht werd dat de wereldeconomie stil kwam te liggen door de corona-uitbraak.
Meer vraag dan aanbod van grondstoffen
Nu de economie toch op volle toeren lijkt te draaien, neemt de vraag toe terwijl het aanbod hapert. Logischerwijs leidt meer vraag dan aanbod tot hogere prijzen. Dat is nu zichtbaar in bijvoorbeeld de olie-industrie. In 2020 daalde de vraag naar olie omdat de economieën inzakte. Er was geen oliemaatschappij die op grote schaal investeerde in nieuwe productie. Nu de vraag weer aantrekt zijn het grote bedrijven en landen die tegen elkaar opbieden om voldoende energie te krijgen. Hogere kosten resulteren in hogere prijzen die in de keten worden doorberekend.
Dat de vraag hoger is dan het aanbod, merken verschillende Nederlandse producenten van desinfectie- en reinigingsmiddelen. Barselina Strietman van VEIP Disinfectants: “Door corona zijn er, met name in Azië, gaten gevallen in de productiecapaciteit van onze grondstoffen. Dat leidt ertoe dat sommige grondstoffen niet tot nauwelijks geleverd worden of tegen veel hogere prijzen.” Volgens haar speelt tevens mee dat Europa en Nederland betrekkelijk kleine spelers zijn op de wereldmarkt. “De meeste productie vindt in China en omgeving plaats. Maar ook daar kampen ze met tekorten. Dat resulteert in minder export onze kant op. Natuurlijk spelen ook de logistieke problemen wereldwijd een grote rol.”
Logistiek duurder
De tarieven voor zeecontainers zijn dit jaar maar liefst zes keer zo duur geworden. De prijs voor het transport van één container uit Azië is gegroeid van zo’n 2.000 euro naar 12.000 euro. Veel chemische grondstoffen moeten met bulkcontainers naar West-Europa worden vervoerd. De toename van deze kosten komen voor rekening van de afnemers en worden uiteindelijk aan schoonmaakbedrijven doorberekend.
“Productie niet in gevaar”
Directeur van Militex Guus Ploeger geeft aan dat er momenteel nog gewoon wordt geproduceerd en geleverd vanuit IJmuiden. “Maar we moeten iedere dag onze voorraden controleren en inkooptechnisch zijn we constant op zoek naar grondstoffen voor de juiste prijs. Om het kort samen te vatten: Het gaat nog, maar het houdt niet over.” Het afgelopen jaar was qua tariefstelling een bijzonder jaar voor Militex. Het hele jaar heeft de private labeler gewerkt met dagprijzen voor verschillende bestanddelen om een eerlijke prijs naar de eindgebruiker te bieden. “Daar stappen we per 2022 wel vanaf. Dit kost te veel tijd en zorgt voor te veel wisselende bedragen. Afnemers vroegen er zelfs om.”
Op de korte termijn ziet Ploeger niet direct een oplossing voor het probleem. “Dit hangt van zoveel facetten binnen de wereldeconomie aan elkaar dat het een vrij onoverzichtelijk gebeuren is. Iedereen is nu zijn of haar grenzen aan het verleggen. Wij hopen op een normalisering van de tarieven na het derde kwartaal van 2022.”
Uitdagende tijden
Spectro directeur Laurens Metternich stelt dat de huidige tijden uitdagend zijn. “Er staat een hoop op zijn kop, binnen alle sectoren. Grondstoffen voor reinigingsmiddelen zijn schaars, maar dat geldt ook voor verpakkingsmateriaal.” Het draait volgens hem om flexibiliteit, net als een jaar eerder, toen er een gigantische run op desinfectiemiddelen ontstond. Hij vertelt dat multinationals niet altijd kunnen leveren en dat geplaatste orders niet worden bevestigd. “Het is op dit moment heel veel last-minute. Dan worden we gebeld met de mededeling dat er binnen twee dagen een levering vanuit China komt en dat een gedeelte daarvan naar ons toe komt.”
Ook bij Spectro kunnen ze inmiddels nog goed aan de vraag voldoen. “Leveringsproblemen zijn echt minimaal. Als dit al gebeurt, dan is dit bij maatwerkproducten van afnemers die geen terugkerende reguliere afname hebben maar ad-hoc een product willen bestellen. Meestal kunnen we dit voorkomen door voldoende voorraad aan te houden en op tijd te bestellen. Maar zelfs dan lukt dit niet altijd. Bijvoorbeeld voor een speciaal type doos waar we de flacons in verpakken. De levertijd is opgelopen van 3 tot 4 weken naar 3 tot 4 maanden.” Hij verwacht wel dat het tweede halfjaar weer enigszins normaal wordt: “De prijzen en beschikbaarheid moeten weer eens normaliseren.”
Prijsstijgingen doorberekend?
Door de wereldwijde schaarste nemen de prijzen dus toe. Voor komend jaar communiceren reinigingsmiddelenfabrikanten prijsstijgingen van ruim vier tot meer dan zes procent. Fors meer dan de algemeen gebruikelijke twee procent. Sommige producten gaan de markt op voor prijzen die 15 procent hoger liggen dan het afgelopen jaar. Overigens stijgen niet alleen de prijzen van chemie. Ook de materialen en machines gaan gemiddeld met minimaal vier procent omhoog met soms wel uitschieters tot 10 procent. Met het principe cao-akkoord in het achterhoofd betekent dat een forse stijging van de kosten van de schoonmaakdienstverlening in 2022.
