Paniekvoetbal aanbesteding Cromstrijen?

 

Door Henk Cornelisse

 

Rode kaart zonder straf?

De bekende oud-voetballer Willem van Hanegem staat nog steeds bekend onder zijn bijnaam “De Kromme“. Hij was bekend om zijn splijtende passes, goed spelinzicht en techniek maar hij schuwde ook de tackle en/of gedurfde uitspraken niet. Het vuile werk achter zijn linie werd opgeknapt door ijzervreters als Rinus Israël en Theo Lazeroms. De scheidsrechters hadden het met moeilijk met dit stel. De legendarische Leo Horn raakte er zelfs van in de war. Het verband met de inschrijving Gemeente Cromstrijen, onder auspiciën van Stichting Inkoopbureau West- Brabant, deed uw redacteur denken aan dit roemruchte verleden.

 

De tender uitvraag Gemeente Cromstrijen werd gedaan op basis van het criterium: laagste prijs. In het kader van de Code Verantwoordelijk Marktgedrag wordt een dergelijk criterium niet langer als passend gekwalificeerd. Hierom werd de voorzitter van deze commissie, Kees Blokland, in stelling gebracht om in het bijzonder de leden van OSB te adviseren niet aan deze inschrijving deel te nemen en, als zij onverhoopt toch zouden inschrijven, vooral de uitgangspunten van de Code te respecteren.

De Leo Horn van schoonmaak Nederland blies dus stevig op de fluit. Gevolg was dat er vanaf de tribunes, lees Linkedln forum Clean Totaal, een ware heksenketel ontstond. Veel toeschouwers juichden het toe dat voor deze stevige overtreding gefloten werd en eisten de rode kaart. “Dit moet iedere wedstrijd bij een dergelijke overtreding gebeuren”, riepen zij in koor. “Dat maakt het voetbal weer gezond. Geen rode kaart betekent het einde aan de geloofwaardigheid van de Code en/of daadkracht van de Code Commissie!”. De Gemeente Cromstrijen hield zich afzijdig en schoof haar laatste man Hugo T. Hart van Stichting Inkoopbureau West-Brabant naar voren.

 

Hugo T. Hart stelde dat hij geen overtreding begaan had. Hij speelde het scherp maar binnen de spelregels. Een rode kaart is onterecht, zelfs de gele kaart! Waarom laagste prijs uitsluiten als de rest van de uitvraag gebaseerd is op alle elementen (behoudens 1.1) uit de Code? Waarom mag een partij die alle elementen (behoudens 1.1) uit de Code in haar aanbieding respecteert vervolgens niet geselecteerd worden op laagste prijs?

De Code zegt in art. 1 echter onder 1.1. dat “er niet gestuurd mag worden op criterium laagste prijs”.

Deze vraag is natuurlijk essentieel. Als er alleen partijen zouden inschrijven die de Code ondertekend hebben c.q. verklaren zich volledig aan de rest van de inhoud van de Code conformeren, waarom mag je in de keuze uit deze partijen dan niet voor de alsdan laagste prijs kiezen?

Een zeer interessant thema. Hugo en Kees gaan binnenkort rond de tafel zitten om dit nader met elkaar te bespreken. De markt is gebaat bij eenduidig statement: inschrijving op criterium laagste prijs is not done, maar laagste prijs in combinatie met respectering rest van de inhoud uit de Code wel?

 

Er hebben diverse bedrijven ingeschreven op de aanbesteding Cromstrijen, zowel OSB als niet-OSB-leden. De oproep van Kees Blokland is slechts ten dele opgevolgd. Het rumoer op de tribunes is niet verstomd. Stichting Inkoopbureau West-Brabant zegt hier, bij monde van Hugo T. Hart, het volgende over: “In Cromstrijen is gegund op laagste prijs en er waren voldoende inschrijvingen binnen (en dus ook van OSB bedrijven). De opdrachtgever (Gemeente Cromstrijen) en de opdrachtnemers zijn tevreden over de uitkomst van de aanbesteding”.

De opdrachtnemers zijn het OSB-lid CSU en het niet-OSB-lid Adiar Schoonmaak. CSU heeft de glasbewassing gegund gekregen en Adiar de schoonmaak. Oeps, toch een OSB lid betrokken bij deze tender? Spelbreker? Dit schreeuwt om een reactie.

 

Erwin Vos, als woordvoerder namens Frie van Hulten, directie voorzitter CSU reageert als volgt: “CSU onderschrijft de Code Verantwoordelijk Marktgedrag. Ten aanzien van de concrete implicaties en interpretatie van de Code hebben partijen een bewustwordingsproces doorgemaakt, ook CSU. Zo heeft de codecommissie in een brief van 29 september inzake deze aanbesteding bij OSB-leden aangegeven in overweging te nemen om bij inschrijving een zodanige prijs te offreren dat aan de voorwaarden zoals opgenomen in paragraaf 2 van de Code ook feitelijk kan worden voldaan. Voor de gemeente Cromstrijen heeft CSU nog wel ingeschreven, echter tegen een goede en reëel uitvoerbare prijs. CSU heeft bij de gemeente Cromstrijen de gunning voor glasbewassing dan ook gekregen tegen een zeer reële m2 prijs die garant staat voor een goed uitvoerbare opdracht conform de eerdere brief van de codecommissie en de inhoud van de Code. Ter nuancering: de opdracht betreft slechts zo’n € 6.000,– op jaarbasis. Als we niet zeker geweest zouden zijn van het feit dat wij op een reële m2 prijs in hadden ingeschreven dan zouden we voor een dergelijk bedrag toch geen discussie oproepen? In een latere fase is echter, ongeacht het geoffreerde tarief, het inschrijven op ‘besmette’ aanbestedingen met als enige gunningscriterium laagste prijs als onacceptabel te boek komen te staan. In de afgelopen periode heeft CSU dan ook besloten helemaal niet mee te doen met de inschrijvingen bij de gemeente Utrecht en de Rijksuniversiteit Groningen.”

 

Heeft CSU gelet op het tumult niet overwogen de opdracht terug te geven?

Vos: “Zoals aangegeven is op basis van de kennis van toen én gerelateerd aan de brief van de commissie van 29 september ingeschreven. Ik wil nogmaals benadrukken dat we de schoonmaakopdracht niet hebben gekregen en daar 20% hoger zaten dan de gegunde partij. Dit om te illustreren dat we echt aan de veilige kant zijn gaan zitten met ons tarief, juist om een verantwoorde uitvoering te garanderen. Nu maken we, zoals al aangegeven, andere keuzes en schrijven we niet meer in op alleen laagste prijs. We hebben uiteraard overwogen de opdracht terug te geven. Echter, ook bij CSU is een afspraak een afspraak en we kunnen het met deze prijsstelling goed uitvoeren conform de voorwaarden die de Code noemt voor een verantwoorde uitvoering.” Aldus de niets aan duidelijkheid te wensen overlatende reactie vanuit CSU.

 

Hoe zit dit dan bij Adiar Schoonmaak. Het bedrijf dat, volgens CSU, maar liefst 20% onder prijs van CSU aangeboden heeft? Ook de reactie van Erwin de Groot, directeur, blinkt uit in duidelijkheid:

“Normaal gesproken doen wij niet mee aan Europese aanbestedingen. Op verzoek  hebben wij dat deze keer wel gedaan. Onze aanbieding hebben wij conform onze normale normen gedaan met als uiteindelijke verwachting dat wij de gunning niet zouden krijgen. Bij het opstartgesprek werd duidelijk dat wij van de ingediende prijzen zeker niet de voordeligste waren, maar dat die te vinden zijn in de bekende top 10. Deze bedrijven, met uitzondering van CSU, hebben zich terug getrokken. Daardoor kwamen wij in aanmerking voor de gunning.”

Over de Code zegt de Groot: “De Code is in het leven geroepen om onverantwoord gedrag bij inschrijvingen tegen te gaan. Dit bewustwordingsproces moet gaan spelen bij opdrachtgever en opdrachtnemer. Bij de aanbiedingen die wij aan potentiële klanten doen handhaven wij dit principe al jaren. Het zijn de bedrijven die de prijzen verziekt hebben die deze Code nodig hebben. Wij h
ebben met de aanbesteding Cromstrijen niets anders gedaan als wij al jaren doen. Het is overigens opvallend dat één van de initiators, CSU, de gunning voor de glasbewassing heeft gekregen?! Mijn vertrouwen in de ondersteuners van de Code is niet zo heel groot. De Code op zich vindt ik heel erg goed en ondersteun ik ook. Ons bedrijf heeft in de afgelopen jaren geen formele Code nodig gehad om op een eerlijke en verantwoorde wijze aanbiedingen te doen. Nogmaals, datzelfde principe hebben wij bij de aanbesteding Cromstrijen ook gevolgd.”

 

Wat is de mening van OSB over deze wedstrijd?

Rob Bongenaar, directeur OSB: “Formeel kunnen wij niets doen. Als wij prijsstellingen zouden beoordelen dan krijgen we gelijk het NMA op ons dak. Als de Code inmiddels definitief onderdeel van het keurmerk geweest zou zijn, dan hebben we meer daadkracht. Nu kunnen we alleen informeel in gesprek gaan, maar de rest moeten we echt aan de Code Commissie overlaten.”

 

Uiteraard hebben wij ook Leo Horn, pardon Kees Blokland om een reactie gevraagd.

“Ik betreur het zeer dat een OSB lid aan deze inschrijving heeft meegedaan. Het gaat in dit geval om CSU, die inmiddels hebben besloten om niet meer mee te doen aan aanbestedingsprocedures op laagste prijs. Sinds medio vorig jaar is er wel het een en ander veranderd in de schoonmaakbranche. Inmiddels is de Code onderwerp van afweging bij alle aanbestedingen, en enkele grote partijen hebben het goede voorbeeld gegeven hoe je een sterk competitieve aanbesteding kan doen, zonder prijsafbraak. Ook zijn een paar grote aanbestedingen op laagste prijs ingetrokken. De trend is dus positief. Mag ik als kerstgedachte meegeven dat het gaat om het verbeteren van het respect voor de schoonmakers, en het stoppen van de negatieve prijs- en productiviteits-spiraal. De Code is daarvoor een middel, noodzakelijk maar niet voldoende. Nodig is een mentaliteitsverandering bij allen die betrokken zijn bij de aanbesteding en het organiseren van de schoonmaak. Als we het met zijn allen willen, dan gebeurt het. Het moet! En het kan! Ondanks de misser in Cromstrijen.”

 

Kees Blokland  appelleert in zijn reactie sterk aan een ieders verantwoordelijkheid en mentaliteit. (red. eerder schreven wij al: de code omdat het mag en niet omdat het moet). Termen als “ik betreur het” onderstreept ten overvloede dat er vanuit de Code Commissie geen sanctionering mogelijk is. Wel grommen maar niet bijten, oftewel, een gele kaart maar geen rode kaart uitdelen. Het is en kan (nog) niet anders. Twee gele kaarten wordt niet automatisch een rode kaart. De gele kaart heeft geen gevolg, met andere woorden, de scheidsrechter kan alleen vragen om de wedstrijd vooral sportief te spelen. Een nobele gedachte, maar in het vuur van de wedstrijd vergeet iedere speler dit snel. Zonder kaarten kan het dan in een schoppartij ontaarden. Ook OSB houdt de kaarten op zak en moet lijdzaam toekijken. OSB ziet pas (beperkte) sanctionering mogelijkheden zodra het Keurmerk officieel erkend wordt.

 

De wedstrijd is naar mijn menig nog niet gespeeld. Er komt nog een verlenging en mogelijk zelfs strafschoppen. Worden er geen kaarten meer uitgedeeld en worden de spelregels aangepast? Actuele vraagstukken en niet alleen bij Ajax- AZ.