De Nederlandse schoonmaaksector werd recent opgeschrikt door mediaberichten over uitbuiting van schoonmakers bij een sportschool. Hierbij zouden illegale schoonmakers — in dienst van de sportschool — ernstig zouden zijn uitgebuit.
Vrijwel gelijktijdig verschenen berichten over een onderzoek van Minke Hajer en Ilse van Liempt, verbonden aan de Universiteit Utrecht. Zij stellen dat er sprake is van structurele uitbuiting van arbeidsmigranten zonder verblijfsstatus in de Nederlandse schoonmaaksector. Daarbij worden stevige conclusies getrokken. Volgens de onderzoekers zijn regels nodig die goed werkgeverschap in deze sector moeten waarborgen.
Onderzoek in cijfers
Uit het onderzoeksrapport blijkt dat tussen december 2024 en april 2025 in totaal 22 personen in Utrecht zijn geïnterviewd. Het ging om irreguliere migranten uit Afghanistan, Armenië, Brazilië, Colombia, Eritrea, Iran, Nigeria en de Filipijnen. Zij werkten bij particulieren, niet bij schoonmaakbedrijven. De interviews duurden gemiddeld een uur per persoon.
Volgens de onderzoekers wordt in de zogenoemde domestic services — waaronder schoonmaak, maar ook tuinonderhoud en oppaswerk vallen — jaarlijks ongeveer 272 miljoen uur gewerkt in circa 1 miljoen huishoudens. Dat zou goed zijn voor een omzet van 2,5 biljoen euro (bron: Panteia, 2024).
De sector domestic services wordt in het rapport omschreven als een van de meest informele en minst gereguleerde onderdelen van de Nederlandse arbeidsmarkt. De onderzoekers verwijzen onder andere naar de Regeling Dienstverlening aan Huis, de FNV Migrant Domestic Workers Union en de Migrant Domestic Workers Theatre Group.
Ernstige situaties verdienen aandacht
Natuurlijk is het schrijnend wanneer personen zonder geldige verblijfsdocumenten slecht worden behandeld. Het is daarom positief dat er wetgeving is, zoals de Regeling Dienstverlening aan Huis, en dat vakbonden zich inspannen voor goede arbeidsvoorwaarden in dit segment.
Ook groeit het aantal bonafide bedrijven dat schoonmaakdiensten aan particulieren aanbiedt, en controleert de Arbeidsinspectie steeds strenger. Tegelijkertijd is het realistisch om te erkennen dat het grijze en zwarte circuit nog niet volledig uitgebannen is. Particulieren hebben hierin ook een eigen verantwoordelijkheid.
Onterechte beeldvorming
Het is echter volstrekt onterecht om naar aanleiding van de uitbuiting de schoonmaaksector als geheel te veroordelen. Deze branche werkt, samen met sociale partners, actief aan het verbeteren van arbeidsvoorwaarden via cao’s, ook binnen het segment van domestic services. De sector kent de Code Verantwoordelijk Marktgedrag en voert keurmerken die kwaliteit en integriteit waarborgen.
Met ruim 200.000 medewerkers is de sector groot en divers. Hoewel niet alles perfect is, zijn misstanden zoals bij de genoemde sportschool — waar het schoonmaakwerk in eigen beheer werd uitgevoerd — of de situaties die in het Utrechtse onderzoek worden beschreven, geen afspiegeling van de sector als geheel. Het gaat hier om transacties tussen particulieren, buiten de reguliere schoonmaakbedrijven om.
Onderzoekster: “Niet over de sector als geheel”
In een reactie laat drs. Ilse van Liempt weten: “We hebben onderzoek gedaan naar migranten met een onzekere verblijfsvergunning in Utrecht die schoonmaakwerk verrichten (bij particulieren thuis) en in de maaltijdbezorging werken. Het onderzoek gaat niet over misstanden in de schoonmaaksector als geheel.”
Meer nieuws?
Je leest hier meer actueel nieuws van Clean Totaal.
Tekst: Henk Cornelisse
