Wie wil weten of een schoonmaakopdracht goed wordt uitgevoerd, kan daarvoor de LED-lamp inschakelen die ter plekke aan het (UV-)licht brengt óf en hoe er is schoongemaakt en wat er beter kan. De resultaten zijn vaak ronduit schokkend.
“Veel opdrachtgevers willen voor een dubbeltje op de eerste rij zitten en doen niets aan controle”, vertelt directeur Gijs de Bont van Hygiënekeur die werkt met de LED-lamp. “Dat vraagt natuurlijk om problemen. Het is bekend dat beelden méér indruk maken dan cijfers of woorden in een controlerapport. Voor het eerst kunnen we nu echt laten zien hoe er wordt schoongemaakt.” De Bont hoopt er in de praktijk van het schoonmaken een ommekeer mee te bereiken. Want daar is het volgens zijn bevindingen nogal eens droevig mee gesteld. “Overigens laat de lamp ook zien als het wel in orde is. Er wordt dus ook goed schoongemaakt.”
Lichtimpuls
Maar eerst terug naar HygiëneKeur. De Bont specialiseerde zich aan de Universiteit van Wageningen in voedselhygiëne. In 1986 startte hij in Velp het bedrijf HygiëneKeur, dat voornamelijk bacteriologisch onderzoek deed en daarvoor samenwerkte met diverse laboratoria. “Het lab deed de controles en wij schreven de rapporten, plus op verzoek een vertaling voor de werkvloer. Dat doen we nog steeds”, vat De Bont samen. De klanten waren in die tijd enkele zeer grote bedrijven, zoals KPN en een keten vakantieparken. In de loop der jaren koos De Bont voor een grotere spreiding, waardoor HygiëneKeur nu diverse kleinere klanten heeft.
De eerste paar jaar verzamelden labmedewerkers in opdracht van HygiëneKeur monsters, die vervolgens in het laboratorium werden onderzocht. De uitslag volgde na drie dagen. Een stap vooruit betekende de introductie van de ATP-biolumeniscentie, waarmee HygiëneKeur sinds 1989 werkt. Net als vuurvliegen produceert levend materiaal, zoals schimmels en bacteriën, bepaalde enzymen die een lichtimpuls afgeven. Met het ATP-apparaat kan dit worden gemeten. Met een zogeheten swab, een soort uitstrijkje, veeg je bijvoorbeeld over een oppervlak waarop voedsel wordt bereid. Door de swab in een reactor te leggen, wordt de hoeveelheid ATP gemeten en dus de mate van aanwezigheid van organisch materiaal. De meting geeft ter plekke een getal. Je hoeft dus niet meer drie dagen te wachten tot de uitslag van het lab bekend is.
Zien is geloven
De LED-lamp werkt volgens hetzelfde principe. Met dit belangrijke verschil dat er geen cijfers uitkomen, maar beeld: je kunt het direct fotograferen. “Dat betekent een nog grotere stap vooruit”, meent De Bont. “Door de tv en de opkomst van de computer en andere beeldschermen, is die visuele gerichtheid van mensen flink toegenomen. Zien is geloven.” Het helpt ook niet langer om de verantwoording af te schuiven of te wijzen op een aanwezigheidslijstje. Er is goed schoongemaakt of niet, en de LED-lamp laat dit direct en zonder omwegen zien. Er bestaan al langer lampen die met uv-licht werken om biologische vervuiling aan te tonen. “Maar dat is een soort TL-buis waarmee je moeilijk achter bijvoorbeeld een toiletpot kunt schijnen. De LED-lamp is veel kleiner en gemakkelijker te hanteren.”
Positieve feedback
Inmiddels zet HygiëneKeur de lamp volop in voor hygiënecontroles in instellingen, ziekenhuizen en bedrijven. Daar is het vooral de facilitaire dienst die een beroep doet op de controledienst. “De lampen worden ingezet als instrument om ter plekke gedane arbeid naar waarde te schatten”, zegt Gijs de Bont. Vervolgens kunnen degenen die verantwoordelijk zijn voor de schoonmaak – de opdrachtgever, het schoonmaakbedrijf en de schoonmaker zelf – worden geconfronteerd met het resultaat. Vaak blijkt dat er ofwel systematische, ofwel incidentele fouten worden gemaakt. Als er al daadwerkelijk is schoongemaakt. Dat kan liggen aan allerlei factoren: van gebrekkige instructie of opleiding tot het ontbreken van begeleiding en controle óf te weinig motivatie en waardering. “Wil je verbetering bereiken, dan moet je positieve feedback geven.” De LED-lamp biedt daarvoor voldoende bewijsstof.
Vieze operatiekamers
Veel in het nieuws zijn (de operatiekamers van) ziekenhuizen en dat dan meestal negatief. Door een falende coördinatie en onduidelijke verdeling van taken en bevoegdheden worden sommige plekken zelden of nooit schoongemaakt. Hierdoor hoopt het stof zich op. Het rek waarin allerlei instrumenten in steriele verpakkingen op voorraad liggen, is daardoor zélf verre van steriel. Ook bleek de onderkant van de operatielamp van een oogchirurg nooit te zijn schoongemaakt, zo toonde controle met een LED-lamp aan. “De schoonmaak is uitbesteed aan een schoonmaakbedrijf dat echter niet aan de apparatuur mag komen. Vervolgens is het onduidelijk wie het dan wel zou moeten doen. De chirurg heeft er geen tijd voor, die komt om te opereren. Voor operatiekamerassistenten geldt ongeveer hetzelfde. Ieder heeft zijn nauw afgebakende taak en de hygiëne schiet erbij in.”
Het niet-schoonmaken van deze operatielamp is dus het gevolg van een logistiek, organisatorisch probleem in het ziekenhuis en slechts het topje van de ijsberg. Daar staat tegenover dat de Inspectie voor Volksgezondheid steeds vaker operatiekamers laat sluiten. De controle is derhalve opgevoerd, maar het is vooral aan de instellingen, in dit geval de ziekenhuizen, om er iets aan te doen. In het belang van de volksgezondheid. “Het vakbekwame gebruik van de LED-lamp kan daarbij van praktische betekenis zijn”, besluit De Bont.
Informatie:
