Verpleegkundigen in zorginstellingen zijn niet volledig bekend met de details omtrent het toepassen van handhygiëneregels. Uit een survey en diepte-interviews van washroomleverancier Tork blijkt dat de helft van de verpleging in zorginstellingen of verpleeghuizen zich onzeker voelt over hun kennis over de protocollen.
17% van de respondenten geeft aan dat er nooit tot maximaal één keer per jaar aandacht wordt besteed aan dit thema. De beschikbaarheid van hygiëneproducten en het gebrek aan tijd worden gezien als belangrijkste redenen om het reinigen van de handen over te slaan. Met name voor de thuis- en mantelzorg is dit aan de orde, aangezien hygiënevoorzieningen bij cliënten thuis beperkt voorhanden zijn.
Infectiepreventie onder zorgverleners
Uit het onderzoek blijkt dat bijna driekwart van de verpleegkundigen aangeeft zich zorgen te maken over het toepassen van handhygiëne. Zij zijn met name bezorgd over hun patiënten (60%) maar ook over hun eigen gezondheid (57%) en hun kennisniveau (33%). Men geeft als grootste problemen aan de matige beschikbaarheid van handhygiëneproducten (23%), gebrek aan tijd (20%) en huidproblemen (15%). Toegang tot zeep of alcoholgel aan het bed (43%), aanbod van alcoholgel op meerdere locaties (40%) en herkenbare desinfectiepunten (30%) zouden voor medewerkers reden zijn om vaker de handen te reinigen. Tork stelt daarnaast instructieposters en -leaflets ter beschikking, die handhygiëne in de instelling onder de aandacht brengen van medewerkers.
Zorgen over zelfsturende teams
Verpleeg- en verzorgingshuizen zijn vaak op zichzelf aangewezen om bewustzijn rondom handhygiëne te creëren en te onderhouden. Uit diepte-interviews met zes Nederlandse zorginstellingen en een onderzoek onder zorgverleners blijkt dat door een groeiende opkomst van zelfsturende teams de verantwoordelijkheid verdeeld wordt over meerdere personen, of nagelaten wordt dit bij een persoon te borgen. Maar liefst 19% van de ondervraagden wist niet precies aan te geven wie er verantwoordelijk is voor handhygiëne binnen hun organisatie. Renée Remijnse, marketing manager bij Tork: “Bij verzorgende handelingen is er sprake van een vergroot besmettingsgevaar. Continue medewerkerstraining, heldere productinstructies, ruimschoots toegang tot water, zeep- en/of alcoholgeldispensers en papieren droogdoekjes dragen bij aan infectiepreventie. Zeker bij een toenemende zorgbehoefte van cliënten zijn daarnaast risico- en crisisprotocollen essentieel.”
Infectiepreventie door ‘slimme’ dispensers
Jaarlijks lopen naar schatting van het RIVM ruim 74.000 patiënten een zorginfectie op die ontstaat tijdens het verblijf of behandeling in een zorginstelling*. Het inperken van bacterieel besmettingsgevaar in de zorg is daarom essentieel. “Zorgcentra en verpleeghuizen vormen vaak een reservoir van resistente micro-organismen. Daarom mag de rol van infectiepreventie in deze instellingen niet onderschat worden,” vindt hygiëniste Marijke Sparnaaij. “De belangrijkste maatregel om verspreiding van micro-organismen tegen te gaan is handhygiëne.” Uit eerder onderzoek van SCA en het Erasmus Universitair Medisch Centrum Rotterdam, waarin 16 ziekenhuizen op lange termijn zijn onderzocht, blijkt dat een proactieve aanpak de handhygiëne met maar liefst 40% verbetert en een daling in ziekenhuisinfecties laat zien. Met name het gunstiger positioneren van alcoholgeldispensers en het gebruik van dispensers met datafeedback droegen bij aan verbeteringen op lange termijn.
Over het onderzoek
Het onderzoek is uitgevoerd door Annalise Market Intelligence in opdracht van Tork. 165 zorgverleners uit verpleeg- of verzorgingshuizen, ziekenhuizen, uit de thuiszorg of uit ander type zorginstelling zijn ondervraagd over hun houding en gedrag omtrent handhygiëne. Aanvullend zijn negen leidinggevenden uit zes Nederlandse zorginstellingen ondervraagd over processen en regelgeving binnen hun zorginstelling.
www.tork.nl
*Hopmans TEM (RIVM), Greeff SC de (RIVM). Hoe vaak komen zorginfecties voor en neemt dit toe of af? In: Volksgezondheid Toekomst Verkenning, Nationaal Kompas Volksgezondheid. Bilthoven: RIVM, Nationaal Kompas VolksgezondheidGezondheidstoestandZiekten en aandoeningenInfectieziektenZorginfecties, 25 september 2013.
