Voor flexwerkers in Nederland verandert er vanaf 1 januari 2027 veel. De overheid voert maatregelen door om werkenden meer zekerheid te bieden en het gebruik van tijdelijke arbeidscontracten aan banden te leggen. De hervormingen maken deel uit van een bredere aanpak van de arbeidsmarkt. Welke consequenties heeft dit voor de schoonmaaksector? We vroegen dit aan diverse stakeholders. De meningen lopen uiteen.
Nederland heeft al jaren een relatief hoog percentage flexibele arbeidskrachten. Zo’n 43 procent van de beroepsbevolking werkt met een flexibel contract of als zelfstandige zonder personeel (zzp’er), een percentage dat ruim boven het Europese gemiddelde ligt.
Maatregelen
Om deze problemen aan te pakken, presenteert het kabinet de nieuwe wet ‘Meer zekerheid voor flexwerkers’, die over ruim anderhalf jaar in werking moet treden. De wet bevat drie kernmaatregelen:
- Nulurencontracten verdwijnen, bandbreedtecontracten komen ervoor in de plaats;
- Langdurige tijdelijke inzet wordt ontmoedigd;
- Gelijke arbeidsvoorwaarden voor uitzendkrachten.
Naast de hervormingen zal het Wetsvoorstel Loontransparantie (medio 2026) én het toelatingsstelsel uitzendbureaus (2027) voor extra (administratieve) rompslomp zorgen. De afschaffing van het LIV (lage-inkomensvoordeel) in 2025 en het mogelijk afschaffen van de compensatie transitievergoeding zorgt bovendien voor een flinke financiële impact voor de schoonmaaksector. En alle goede bedoelingen van de schoonmaaksector ten spijt, wordt deze branche in de media nog steevast genoemd als risicosector.
Bestaanszekerheid
De werkgeversorganisatie Schoonmakend Nederland ziet de aangekondigde maatregelen als bevestiging van de koers die de sector al langere tijd volgt. De woordvoerder benadrukt dat de schoonmaakbranche een plek moet zijn waar mensen graag werken én blijven werken. In de cao zijn nulurencontracten uitgesloten, is er een plafond op uitzendinzet en ontvangen uitzendkrachten hetzelfde loon als vaste medewerkers. De sector zet in op vaste contracten om zowel bestaanszekerheid te vergroten als de arbeidskrapte te verminderen.
Gaby Westerlaken, algemeen directeur van GWS dé schoonmaker, herkent zich volledig in deze visie. Bij GWS staan medewerkers centraal, met zekerheid, waardering en perspectief als basis. De geplande hervormingen vanaf 2027 sluiten volgens Gaby goed aan op de bestaande werkwijze: geen nulurencontracten, gelijke beloning voor uitzendkrachten en een sterke focus op vaste dienstverbanden. Doordat 95 procent van het werk overdag plaatsvindt, hebben werknemers inkomenszekerheid en kunnen zij zich duurzaam ontwikkelen. Dat werpt vruchten af: een kwart van de medewerkers kreeg dit jaar een loyaliteitsbonus voor minimaal twintig jaar inzet in de branche. Hoewel de nieuwe wetgeving extra administratie kan betekenen, ziet Westerlaken vooral een bevestiging van wat GWS wil zijn: een sociaal, sterk en aantrekkelijk schoonmaakbedrijf.
Recht op niets
Jacco Vonhof, voorzitter van MKB Nederland én eigenaar van Novon Schoonmaak, benadrukt dat het wetsvoorstel ‘Meer zekerheid flexwerkers’ voortkomt uit afspraken tussen werkgevers- en werknemersorganisaties binnen de SER in 2021. Het doel is zowel meer zekerheid voor werknemers als meer wendbaarheid voor werkgevers. Volgens Vonhof moeten deze afspraken nu worden omgezet in wetgeving. Hij is blij dat er een einde komt aan contracten die volgens hem neerkwamen op “beschikbaar voor alles, maar recht op niets”. Wel mist hij nog de uitwerking van twee belangrijke onderdelen: de crisisregeling personeelsbehoud en minder re-integratieverplichtingen in het tweede ziektejaar voor het mkb.
Lasten en lusten
SIEV-voorzitter Paul Fok maakt zich zorgen over de impact van de hervormingen op schoonmaakbedrijven. Hij begrijpt de wens om meer werk- en inkomenszekerheid te bieden, maar wijst erop dat de sector sterk vraaggestuurd werkt. De aard van het werk – wisselende tijden, uiteenlopende opdrachten en onregelmatige inzet – maakt flexibiliteit noodzakelijk. Het afschaffen van nulurencontracten en strengere regels voor tijdelijke contracten leggen volgens Fok extra druk op kleine en middelgrote ondernemers. Bandbreedtecontracten bieden theoretisch ruimte, maar zijn in de praktijk complex en administratief zwaar. De verlenging van de tussenpoos tot vijf jaar beperkt daarnaast de wendbaarheid van bedrijven en leidt tot hogere kosten.
Ook de stapeling aan verplichtingen baart zorgen. Gelijke beloning van uitzendkrachten en nieuwe verplichtingen rond loontransparantie vergroten de administratieve last. Daarnaast vindt SIEV de voorgestelde harde financiële borgstelling voor uitzendbureaus begrijpelijk, maar lastig uitvoerbaar voor schoonmaakbedrijven die dit moeten controleren. Vooral kleinere ondernemers kunnen dit nauwelijks bijbenen.
Verder waarschuwt Fok voor een onevenwichtige situatie: schoonmaakbedrijven dragen volgens hem alle lasten, terwijl uitzendbureaus onvoldoende worden aangesproken op hun verantwoordelijkheid. Hij pleit voor gedeelde aansprakelijkheid, bijvoorbeeld wanneer uitzendkrachten schade veroorzaken of niet verschijnen, én voor een financiële bijdrage van uitzendbureaus aan opleidingen zoals de Basisopleiding Schoonmaak. SIEV roept het kabinet op om samen met sociale partners tot werkbare oplossingen te komen die zowel bescherming bieden aan werkenden als uitvoerbaar zijn voor dienstverlenende sectoren.
Complexer en onaantrekkelijker
Schoonmaakondernemer Henry Clauwaert (Henry Totaal) ziet het ondernemerschap in Nederland steeds complexer en minder aantrekkelijk worden. Volgens hem zorgt veranderende wetgeving voor onzekerheid, vergelijkbaar met de situatie in de landbouw. Flexibele contracten, waaronder nulurencontracten, bieden ondernemers juist ruimte om in te spelen op marktontwikkelingen. Bovendien kiezen sommige werknemers bewust voor dit type contract.
Clauwaert wijst op toenemende mentale druk onder werknemers, waardoor volgens hem de menselijke maat in het systeem zoek raakt. Hij pleit daarom voor minder regeldruk en lagere belasting. Een concreet voorstel is om elke werkende tot 38 uur per week recht te geven op loonheffingskorting, ongeacht het aantal werkgevers. Dat maakt werken lonender en sluit volgens hem aan bij het gelijkheidsbeginsel van artikel 1 van de Grondwet.
Flexibele arbeidsmarkt
CSU benadrukt dat een moderne arbeidsmarkt zekerheid en flexibiliteit moet combineren. Het bedrijf biedt al zijn schoonmakers een contract voor onbepaalde tijd en investeert in duurzame inzetbaarheid, onder meer via technologie die werk verlicht, zoals schoonmaakrobot Sam. Kleine vacatures onder acht uur worden intern gebruikt om medewerkers meer uren en dus meer financiële stabiliteit te bieden.
CSU erkent dat de sector afhankelijk blijft van tijdelijke krachten tijdens piekperiodes. Daarom pleiten zij voor wetgeving die ruimte laat voor maatwerk, zodat bedrijven flexibel kunnen blijven. De aangekondigde hervormingen sluiten volgens CSU grotendeels aan bij hun koers, al vragen ze aandacht voor uitvoerbaarheid en extra administratieve lasten.
Meer nieuws?
Je leest hier meer actueel nieuws van Clean Totaal.
Tekst: Henk Cornelisse
