UV in luchtreiniging

Met UV kunnen schimmels, bacteriën en virussen onschadelijk worden gemaakt. Dat kan nog niet zo heel lang, want eerst moest een oplossing worden gevonden voor een kwalijk bijproduct van UV-gebruik: ozon, een belangrijke component van luchtvervuiling Vanzelfsprekend wil je zo’n gas niet in je luchtbehandelinginstallatie en dus in je gebouw hebben. Lamers Reinigingstechniek en Virobuster hebben beiden een systeem dat werkt zonder dat er ozon vrijkomt. Heel actueel, want bestrijden van bijvoorbeeld de MRSA-bacterie kost per uitbraak duizenden euro’s. Voorkomen is beter dan genezen en kan goedkoop.

 

Een luchtkanaal moet frisse lucht binnenbrengen, maar is ook de ideale weg voor het verspreiden van micro-organismen. Daardoor kan bijvoorbeeld een mrsa- of tbc-besmetting snel om zich heen grijpen. Schimmels en bacteriën veroorzaken echter ook de muffe atmosfeer die we ‘sick building syndroom’ noemen. Problemen ontstaan vooral wanneer in het systeem ook gebruik wordt gemaakt van gerecirculeerde lucht. De verkoudheid die bijvoorbeeld velen oplopen na een vliegreis is niet toevallig omdat de lucht in een vliegtuig voortdurend grotendeels wordt hergebruikt. Filters in het kanaal plaatsen, lijkt de oplossing. Maar…schijn bedriegt.

 

Filters zijn de zwakke broeders van de luchtbehandeling. Omdat de capaciteit van de installaties steeds groter wordt, worden ook de eisen aan filters groter. Maar ze slibben snel dicht. Het gevolg is drukval: te weinig transport van frisse lucht. De ventilatoren moeten steeds harder werken om nog voor een luchtverplaatsing te zorgen. Dat vreet energie. Bovendien groeien de afgevangen schimmels en bacteriën ongestoord op het filteroppervlak en geven giftige stoffen af aan de passerende lucht. Virussen passeren de filters trouwens vrijwel ongehinderd. Betere filters zijn niet per se een oplossing. Een HEPA-filter bijvoorbeeld slibt nog sneller dicht dan een gewoon filter. Wat wel helpt is filters veel vaker vervangen, maar dat is kostbaar en wordt mede daardoor vaak ‘over het hoofd’ gezien. Filters zijn ongeschikt om micro-organismen tegen te houden. Toch zijn ze nodig, want ze filteren wel heel goed (fijn)stof uit de lucht. Daarom werken zowel het UV-systeem van Lamers als dat van Virobuster aanvullend op het filter. De plek waar zij dat doen verschilt.

 

 

Het PHI-systeem van Lamers Reinigingstechniek is een module die met UV-licht de verontreinigingen in de binnenlucht uitschakelt. Het verbetert effectief de binnenluchtkwaliteit. De apparatuur werkt met de geavanceerde Photohydroionisation (PHI) technologie. PHI maakt gebruik van een cel die vijf oxidatoren produceert. Die zijn zeer krachtig, maar onschadelijk voor mens, dier en plant.

Binnen de PHI cel wordt op twee verschillende golflengtes UV-licht gericht op een katalysator. De katalysator bestaat uit vier verschillende metalen; titanium, zilver, rhodium en koper. Het oxidatieproces ontstaat door een combinatie van de opgewekte lage ozonwaarde (minder dan 0,03 ppm) en een zeer geringe hoeveelheid vocht uit de omgevingslucht. De PHI-cel bootst een natuurlijk reinigingsproces na. De geproduceerde oxidatoren bewegen zichzelf door de ruimte en gaan daarbij op zoek naar moleculen om een verbinding mee aan te gaan. In feite vindt er dan verbranding plaats. Doordat het PHI-systeem verschillende oxidatoren combineert, stijgt de effectiviteit en worden vele verbindingen onschadelijk gemaakt. De oxidatoren worden uiteindelijk omgezet in zuurstof en waterstof.

 

Lamers gaat uit van het principe ‘voorkomen is beter dan genezen’. Het probleem in iedere luchtbehandelinginstallatie is het filter. Doordat vochtige buitenlucht en soms ook vochtige binnenlucht wordt aangezogen, worden de filters vochtig. Ze werken daardoor minder goed en vormen een ideale voedingsbodem voor schimmels. Van diezelfde situatie profiteren bacteriën. Ook zij vinden op een filter genoeg voeding om zich explosief te vermenigvuldigen. Zo sterk zelfs dat op een gegeven moment delen van de kolonie afbreken en via de luchtkanalen worden verspreid. Naast de filters is er in de luchtbehandelingkast nog een punt waar schimmels en bacteriën dol op zijn, namelijk de warmtewisselaren. Door deze twee bronnen is de schone lucht in het systeem lang niet zo schoon als we wel denken. Een apart verhaal vormen de virussen. De meeste virussen worden niet of nauwelijks tegengehouden door filters. Een uitzondering is het HEPA-filter, maar dat is kostbaar en leidt tot drukval in het systeem. Dit omdat zo’n filter hele kleine doorvoeropeningen heeft en daardoor ook al snel verstopt raakt. Met het plaatsen van een PHI-systeem voor en/of achter de filter wordt de aangroei van schimmels en bacteriën voorkomen en worden virussen uitgeschakeld. Ze zijn al dood voordat ze gezondheidsklachten kunnen veroorzaken.

 

De Virobustertechniek werkt net als het PHI-systeem met het UVGI-principe: UltraViolet Germicidal Irradiation. Daarin schakelt UVC-licht van een bepaalde golflengte het DNA van micro-organismen uit. Deze toepassing van UVC is al sinds 1920 bekend, maar had in de praktijk te veel beperkingen om grootschalig ingezet te kunnen worden. De UVGI-techniek van Virobuster produceert geen giftige stoffen en is veilig voor mens, dier en milieu.

 

De Virobuster Steritube is een standaardmodule die in het aanvoer- of afvoerkanaal van de luchtbehandelinginstallatie wordt geplaatst. Elke tube heeft dezelfde afmetingen. De aansluiting correspondeert met de diameters van luchtkanalen waarin de steritube geplaatst wordt. Daardoor is de installatie zeer eenvoudig en kan deze ook achteraf gebeuren in bestaande kanalen. In tegenstelling tot de PHI-module, wordt de Virobuster dus niet bij de filters geplaatst. Hij kan ook tijdens nieuwbouw worden ingepast of (net als een PHI-unit) losstaand in een kamer geplaatst worden. Het plaatsen is supersimpel en biomedische of elektrotechnische vakkennis is onnodig. De drukval is minimaal en bestaande systeeminstellingen kunnen gewoon gehandhaafd blijven. De capaciteit is uit te breiden met extra modules. Een op de klant toegesneden ontwerp is niet nodig. Anders dan bij een mechanisch filter, kan een Steritube worden ingeschakeld zodra deze nodig is. Dit geeft veel flexibiliteit. Zo is een gewone patiëntenkamer, letterlijk met één druk op de knop te veranderen in een isolatiekamer. Een ruimte is snel geschikt te maken voor opname van besmette of verzwakte patiënten als een sterilisatiemodule aanwezig is in de toe- of afvoer. Dat geldt ook voor de stand alone toepassing. Daarmee kan zelfs een speciale tent worden bediend die in noodgevallen snel voor een steriele ruimte zorgt. 

 

Het onderhoud van de Virobuster Steritube is erg eenvoudig. De complete module wordt met twee klemmen in enkele seconden verwijderd en ter plaatse vervangen door een nieuwe. De oorspronkelijke module wordt bij de geautoriseerde dealer weer hersteld en later ergens anders teruggeplaatst. Wanneer de luchtreiniging door UV-licht nooit mag stoppen kan het verwisselen veilig plaatsvinden door dubbele kleppen aan de modules. De UVGI-lampen gaan elk 9.000 uur mee. Het apparaat geeft na 8.000 uur en bij slechte lampen een signaal dat er vervangen moet worden. Het hele systeem is te koppelen aan een gebouwbeheersysteem.

 

Wel systeem is nu beter? Die vraag kun
je als toekomstig gebruiker alleen zelf beantwoorden. Het antwoord is namelijk afhankelijk van de toepassing en locale omstandigheden. Virobuster richt zich vooral op de gezondheidszorg, terwijl Lamers zich meer richt op de industrie, kantoren, scholen en het topsegment van de huizenmarkt. De aanschafkosten van het Lamerssysteem zijn wat lager dan die van Virobuster. Qua vervanging is er niet veel verschil. Die komt neer op vervanging van componenten aan het einde van de levensduur.

 

Informatie

Lamers Reinigingstechniek

 

Virobuster Electronic Air Sterilisation